Jena jest miastem na prawach powiatu w środkowych Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, nad rzeką Soławą. Jest drugim co do wielkości miastem Turyngii, po Erfurcie, i liczy około 110 tysięcy mieszkańców. Jena jest ośrodkiem edukacji i badań naukowych, z renomowanym uniwersytetem, kilkoma instytutami badawczymi i technologicznymi zakładami, zwłaszcza z branży optycznej i precyzyjnej. Jena była także miejscem działalności wielu wybitnych postaci z dziedziny literatury, filozofii, historii i nauki.
Geografia miasta Jena
Jena leży w pagórkowatym krajobrazie wschodniej Turyngii, w szerokiej dolinie rzeki Soławy. Miasto otoczone jest przez wzgórza, na których znajdują się ruiny zamków, takie jak Lobdeburg, Kunitzburg czy Leuchtenburg. Ze względu na skalisty teren, zróżnicowane podłoże i mieszane lasy, Jena jest znana w Niemczech z bogactwa dzikich orchidei, które można znaleźć w niewielkiej odległości od centrum miasta. W obrębie miasta znajdują się także liczne parki i ogrody, takie jak Botanischer Garten, Paradiespark czy Volkspark Oberaue.
Ekonomia miasta Jena
Gospodarka Jeny opiera się głównie na jej infrastrukturze naukowej i technologicznej. Najważniejszą gałęzią przemysłu jest produkcja instrumentów optycznych i precyzyjnych, związana z tradycją firmy Carl Zeiss, założonej w Jenie w 1846 roku. Obecnie w mieście działają takie firmy jak Jenoptik, Zeiss, Schott, Abbe, czy Analytik Jena. Innymi ważnymi sektorami są informatyka, biotechnologia, medycyna, farmacja, ochrona środowiska i energia odnawialna. Jena jest także centrum usługowym dla swojego regionu, oferującym m.in. handel, turystykę, kulturę, edukację i administrację.
Historia miasta Jena
Miasto Jena znajduje się w środkowo-wschodniej części Niemiec, w kraju związkowym Turyngia. Jest znane jako ważne centrum nauki i edukacji, z jednym z najstarszych uniwersytetów w Niemczech, założonym w 1558 roku. Jena odgrywała znaczącą rolę w historii niemieckiej myśli i kultury, będąc miejscem działalności wielu znanych postaci, takich jak filozofowie Georg Wilhelm Friedrich Hegel i Friedrich Schiller oraz poeta Johann Wolfgang von Goethe.
Przemysł również odegrał ważną rolę w rozwoju miasta, szczególnie w XIX i XX wieku, kiedy to Jena stała się ośrodkiem rozwoju przemysłu optycznego i precyzyjnego. Firma Carl Zeiss, założona w 1846 roku przez Carla Zeissa, przyczyniła się do światowej sławy Jeny jako centrum innowacji w dziedzinie technologii optycznych.
W czasie II wojny światowej Jena doświadczyła bombardowań, ale większość jej historycznej zabudowy przetrwała. Po wojnie miasto znalazło się w Niemieckiej Republice Demokratycznej (NRD) i kontynuowało rozwój w dziedzinie nauki i przemysłu, szczególnie w produkcji optycznej i precyzyjnej.
Po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku, Jena dodatkowo umocniła swoją pozycję jako ważne miasto naukowe i przemysłowe, będąc domem dla wielu instytutów badawczych, start-upów oraz przedsiębiorstw z sektora wysokich technologii. Współczesna Jena jest dynamicznym miastem, które łączy swoje bogate dziedzictwo kulturowe i naukowe z nowoczesnością i innowacyjnością.
Demografia miasta Jena
Według danych z 31 grudnia 2020 roku, Jena liczyła 111 191 mieszkańców, z czego 54 713 kobiet i 56 478 mężczyzn. Średni wiek mieszkańców wynosił 42,2 roku. Około 25% populacji stanowili studenci, co czyni Jenę jednym z najmłodszych i najbardziej akademickich miast w Niemczech. W Jenie żyło także około 10 tysięcy obcokrajowców, głównie z Polski, Syrii, Chin, Rosji i Wietnamu. Większość mieszkańców Jeny należała do wyznań chrześcijańskich, głównie ewangelickiego i katolickiego, ale także prawosławnego, baptystycznego i innych. Istniały także mniejszości religijne, takie jak muzułmanie, żydzi, buddyści, hinduiści, czy świadkowie Jehowy. Ponadto około 70% mieszkańców Jeny nie należało do żadnej wspólnoty wyznaniowej.
Największe firmy w mieście Jena
Jena jest siedzibą wielu znanych i prestiżowych firm, zwłaszcza z branży optycznej i precyzyjnej. Oto niektóre z nich:
Jenoptik AG - międzynarodowa grupa technologiczna, specjalizująca się w produkcji i sprzedaży systemów optycznych, elektronicznych i mechanicznych, głównie dla przemysłu obronnego, motoryzacyjnego, medycznego i półprzewodnikowego. Jenoptik zatrudnia około 4 tysiące pracowników na całym świecie, z czego ponad połowa w Jenie. W 2020 roku firma osiągnęła przychód w wysokości 767 milionów euro.
Carl Zeiss AG - międzynarodowa grupa optyczna, zajmująca się produkcją i sprzedażą mikroskopów, teleskopów, okularów, aparatów fotograficznych, soczewek kontaktowych, sprzętu medycznego i innych produktów optycznych. Carl Zeiss zatrudnia ponad 30 tysięcy pracowników na całym świecie, z czego około 5 tysięcy w Jenie. W 2020 roku firma osiągnęła przychód w wysokości 6,3 miliarda euro.
Schott AG - międzynarodowa grupa technologiczna, specjalizująca się w produkcji i sprzedaży szkła specjalnego, ceramiki, komponentów optycznych, farmaceutycznych i elektronicznych. Schott zatrudnia ponad 16 tysięcy pracowników na całym świecie, z czego około 3 tysiące w Jenie. W 2020 roku firma osiągnęła przychód w wysokości 2,24 miliarda euro.
Abbe GmbH - spółka zależna od Carl Zeiss AG, zajmująca się produkcją i sprzedażą instrumentów pomiarowych, analitycznych i laboratoryjnych, głównie dla przemysłu optycznego, metalurgicznego, materiałowego i biotechnologicznego. Abbe zatrudnia około 500 pracowników, z czego większość w Jenie. W 2020 roku firma osiągnęła przychód w wysokości 75 milionów euro.
Analytik Jena AG - spółka zależna od Endress+Hauser AG, zajmująca się produkcją i sprzedażą sprzętu analitycznego i diagnostycznego, głównie dla przemysłu chemicznego, farmaceutycznego, biotechnologicznego i środowiskowego. Analytik Jena zatrudnia około 1100 pracowników na całym świecie, z czego około 400 w Jenie. W 2020 roku firma osiągnęła przychód w wysokości 178 milionów euro.
Atrakcje miasta Jena
Jena oferuje swoim mieszkańcom i gościom wiele atrakcji kulturalnych, historycznych i przyrodniczych. Oto niektóre z nich:
Uniwersytet Jeny - najstarsza i największa uczelnia w Turyngii, założona w 1558 roku. Uniwersytet słynie z wysokiego poziomu nauczania i badań, zwłaszcza w dziedzinach przyrodniczych, medycznych i humanistycznych. Na uniwersytecie studiowało i pracowało wielu znanych naukowców i pisarzy, takich jak Friedrich Schiller, Johann Wolfgang von Goethe czy Ernst Haeckel. Na terenie uniwersytetu znajdują się liczne zabytkowe budynki, muzea, biblioteki i ogrody.
Planetarium Jeny - najstarsze działające planetarium na świecie, otwarte w 1926 roku. Planetarium prezentuje pokazy astronomiczne, edukacyjne i artystyczne, wykorzystując nowoczesną technologię projekcji i dźwięku. Planetarium jest także miejscem organizacji koncertów, wystaw, warsztatów i innych imprez kulturalnych.
Optyczne Muzeum Jeny - muzeum poświęcone historii i rozwojowi optyki i techniki precyzyjnej, zwłaszcza związanej z Jeną. Muzeum prezentuje ponad 2000 eksponatów, takich jak okulary, lupy, mikroskopy, teleskopy, kamery, projektory, czy instrumenty pomiarowe. Muzeum oferuje także interaktywne stacje doświadczalne, pokazy laserowe i warsztaty edukacyjne.
Dom Schillera - w Jenie znajduje się Dom Schillera (Schillers Wohnhaus), który był miejscem zamieszkania Friedricha Schillera, znanego niemieckiego poety, filozofa i historyka, w latach 1799-1803. Dom ten jest teraz muzeum poświęconym życiu i twórczości Schillera, oferującym zwiedzającym wgląd w życie codzienne poety oraz jego pracę literacką i naukową.
Zamek Dornburg - zespół trzech zamków położonych na wzgórzu nad rzeką Soławą, w odległości około 15 km od Jeny. Zamek został zbudowany w XII wieku i był siedzibą książąt Turyngii, a później rezydencją letnią Goethego. Zamek składa się z trzech części: renesansowego zamku górnego, barokowego zamku środkowego i klasycystycznego zamku dolnego. W zamku znajdują się muzea, galerie, restauracje i ogrody.
Wielkie osobistości związane z miastem Jena
Jena była i jest miejscem urodzenia, życia lub działalności wielu wybitnych osobistości z różnych dziedzin. Oto niektóre z nich:
Carl Zeiss (1816-1888) - niemiecki przedsiębiorca i wynalazca, założyciel firmy Carl Zeiss, która stała się światowym liderem w produkcji instrumentów optycznych. Zeiss opracował m.in. nowe metody szlifowania i polerowania soczewek, ulepszył mikroskop, stworzył pierwszy stereoskop i aparat fotograficzny z obiektywem Zeiss.
Ernst Abbe (1840-1905) - niemiecki fizyk, matematyk i przedsiębiorca, współzałożyciel i dyrektor firmy Carl Zeiss, a także założyciel firmy Schott. Abbe wprowadził m.in. nowe zasady teorii optyki, odkrył zjawisko dyfrakcji, opracował wzory na obliczanie aberracji, zaprojektował nowe typy mikroskopów, teleskopów i refraktometrów, a także wprowadził nowoczesne zasady zarządzania i polityki społecznej w swoich zakładach.
Otto Schott (1851-1935) - niemiecki chemik i przedsiębiorca, współzałożyciel i dyrektor firmy Schott, która stała się światowym liderem w produkcji szkła specjalnego. Schott wynalazł m.in. nowe rodzaje szkła, takie jak borokrzemianowe, fluorytowe, barwione, optyczne, termoodporne, czy laboratoryjne, a także opracował nowe metody produkcji i badania szkła.
Friedrich Schiller (1759-1805) - niemiecki poeta, dramaturg, historyk i filozof, uważany za jednego z największych przedstawicieli literatury niemieckiej i europejskiej. Schiller napisał m.in. takie dzieła jak “Zbójcy”, “Don Carlos”, “Maria Stuart”, “Dziewica Orleańska”, “Wilhelm Tell”, “Pieśń o dzwonie”, “Odyseja”, “Iliada”, czy “Estetyka”.
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) - niemiecki poeta, pisarz, dramaturg, naukowiec i polityk, uważany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej uniwersalnych twórców literatury niemieckiej i światowej. Goethe napisał m.in. takie dzieła jak “Cierpienia młodego Wertera”, “Faust”, “Wilhelm Meister”, “Złota czara”, “Elegie rzymskie”, “Ziemia i niebo”, “Teoria kolorów”, czy “Metamorfoza roślin”.
Miasta partnerskie - Jena
Aubervilliers, Francja - miasto partnerskie Jena, które jest przykładem współpracy francusko-niemieckiej.
Berkeley, Stany Zjednoczone - to partnerskie miasto w Kalifornii, znane z silnych związków akademickich i kulturowych z Jeną.
Lugoj, Rumunia - miasto partnerskie, które dzieli z Jeną historyczne i kulturalne powiązania.
San Marcos, Nikaragua - odzwierciedla międzynarodowy wymiar współpracy Jena z krajami Ameryki Łacińskiej.
Erlangen, Niemcy - przykład bliskiej współpracy między niemieckimi miastami, często skupiającej się na wymianie akademickiej i technologicznej.
Port Elizabeth (obecnie Gqeberha), Południowa Afryka - współpraca z Jena podkreśla globalne zainteresowanie rozwojem i wymianą kulturową.
Comments