Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung, Krankmeldung, Krankenschein - co znaczą te 3 terminy?

Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung, Krankmeldung, Krankenschein to trzy niemieckie terminy związane z sytuacją, gdy pracownik jest niezdolny do pracy z powodu choroby. W tym artykule wyjaśnimy, czym się one różnią i jakie są obowiązki pracownika i pracodawcy w takim przypadku.

1. Jaka jest różnica pomiędzy Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung, Krankmeldung a Krankenschein?

2. Dlaczego Niemcy chętniej od Polaków korzystają ze zwolnienia lekarskiego?

3. Jak często Polacy i Niemcy chodzą na zwolnienie lekarskie?

4. Dlaczego w czasie choroby Niemcy nie podają sobie ręki na przywitanie?

5. Jakie są najczęstsze przyczyny absencji?

6. Jakie informacje są zawarte na niemieckim zwolnieniu lekarskim? Czy pracodawca ma dostęp do informacji dotyczących mojego stanu zdrowia?

7. Czy zwolnienia lekarskie wystawione w Polsce będą uznawane przez niemieckiego pracodawcę?

8. Najbardziej przydatne zwroty podczas wizyty u lekarza w Niemczech

9. Podczas wizyty u niemieckiego lekarza możesz spodziewać się następujących pytań i odpowiedzi:

10. Oto lista najbardziej popularnych chorób i przyczyn nieobecności w języku niemieckim:

---

Jaka jest różnica pomiędzy Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung, Krankmeldung a Krankenschein?

Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung to oficjalny dokument wystawiany przez lekarza, który potwierdza niezdolność do pracy pacjenta na określony czas. Jest on również nazywany AU-Bescheinigung, AUB, Krankenschein lub żartobliwie gelber Schein (żółty papier). Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung jest podstawą do otrzymania wynagrodzenia za czas choroby.

Krankmeldung to zgłoszenie choroby przez pracownika do pracodawcy. Pracownik ma obowiązek poinformować pracodawcę o swojej nieobecności w pracy z powodu choroby niezwłocznie, czyli najpóźniej w dniu, w którym powinien się stawić do pracy. Nie musi podawać przyczyny ani długości choroby. Pracodawca może jednak zażądać przedstawienia Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung już od pierwszego dnia nieobecności.

Od 2023 roku wprowadzono elektroniczną formę Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung (eAU), która ma zastąpić dotychczasową wersję papierową. Lekarz przesyła dane o niezdolności do pracy pacjenta elektronicznie do ubezpieczyciela zdrowotnego, który udostępnia je pracodawcy. Pracownik nie musi więc dostarczać żadnych dokumentów ani do ubezpieczyciela, ani do pracodawcy. Wystarczy, że zgłosi swoją chorobę telefonicznie lub mailowo.

---

Dlaczego Niemcy chętniej od Polaków korzystają ze zwolnienia lekarskiego?

Jednym z możliwych wyjaśnień tego zjawiska jest różnica w systemach ubezpieczeń społecznych obu krajów. W Niemczech pracownik otrzymuje pełne wynagrodzenie za czas choroby przez pierwsze sześć tygodni nieobecności w pracy, a następnie zasiłek chorobowy w wysokości około 70% pensji przez kolejne 78 tygodni. W Polsce natomiast pracownik otrzymuje pełne wynagrodzenie tylko przez pierwsze 33 dni nieobecności w pracy, a następnie zasiłek chorobowy w wysokości około 80% pensji przez kolejne 182 dni. Można więc przypuszczać, że niemieccy pracownicy mają mniejszą motywację do szybkiego powrotu do pracy, ponieważ nie ponoszą tak dużych strat finansowych z powodu choroby.

Innym czynnikiem mogącym wpływać na częstość korzystania ze zwolnienia lekarskiego jest kultura pracy i postrzeganie choroby w obu społeczeństwach. W Niemczech panuje większa świadomość zdrowotna i dbałość o własne samopoczucie, a także szacunek dla innych pracowników. Pracownik, który jest chory, nie chce zarażać swoich kolegów ani obniżać jakości swojej pracy, dlatego woli zostać w domu i wyleczyć się. W Polsce natomiast często występuje presja społeczna i zawodowa, aby nie być postrzeganym jako leniwy lub słaby, a także obawa przed utratą pracy lub awansu. Pracownik, który jest chory, często zmusza się do pracy, pomimo złego stanu zdrowia i ryzyka dla siebie i innych.

---

Jak często Polacy i Niemcy chodzą na zwolnienie lekarskie?

Według danych z 2022 roku, średnia liczba dni nieobecności w pracy z powodu choroby na jednego pracownika wynosiła w Niemczech 18,3 dnia, a w Polsce 9,4 dnia. Oznacza to, że niemieccy pracownicy byli na zwolnieniu lekarskim prawie dwa razy dłużej niż polscy. Różnica ta była widoczna zarówno wśród kobiet (19,9 dnia w Niemczech i 10,4 dnia w Polsce), jak i mężczyzn (16,5 dnia w Niemczech i 8,3 dnia w Polsce). Najwięcej dni nieobecności w pracy z powodu choroby odnotowano w sektorze zdrowia i opieki społecznej (25,1 dnia w Niemczech i 13,6 dnia w Polsce), a najmniej w sektorze rolnictwa (9,5 dnia w Niemczech i 4,7 dnia w Polsce).

---

Dlaczego w czasie choroby Niemcy nie podają sobie ręki na przywitanie?

Podawanie sobie ręki na przywitanie jest powszechnym zwyczajem zarówno w Niemczech, jak i w Polsce. Jednak w czasie choroby Niemcy częściej rezygnują z tego gestu ze względu na higienę i szacunek dla zdrowia innych osób. Zamiast tego mogą przywitać się słownie lub skinąć głową. Niektórzy niemieccy pracodawcy wprowadzili nawet zakaz podawania sobie ręki na terenie firmy jako środek zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji. W Polsce natomiast podawanie sobie ręki na przywitanie jest bardziej zakorzenione i trudniej z niego zrezygnować. Niektórzy polscy pracownicy mogą odczuwać presję lub obowiązek podania ręki swoim przełożonym lub klientom nawet wtedy, gdy są chorzy.

---

Jakie są najczęstsze przyczyny absencji?

Najczęstszymi przyczynami absencji z pracy z powodu choroby są choroby układu oddechowego (np. przeziębienie, grypa), choroby układu mięśniowo-szkieletowego (np. bóle pleców, urazy) oraz choroby układu nerwowego (np. depresja, stres). Według danych z 2022 roku, te trzy grupy chorób stanowiły odpowiednio 26%, 21% i 17% wszystkich dni nieobecności w pracy z powodu choroby w Niemczech. w Polsce natomiast udział tych grup chorób wynosił odpowiednio 24%, 19% i 15%. Inne częste przyczyny absencji z pracy z powodu choroby to choroby układu pokarmowego (np. biegunka, zapalenie żołądka), choroby układu krążenia (np. nadciśnienie, zawał serca) oraz choroby skóry (np. alergia, egzema).

---

Jakie informacje są zawarte na niemieckim zwolnieniu lekarskim? Czy pracodawca ma dostęp do informacji dotyczących mojego stanu zdrowia?

W Niemczech panuje rygorystyczne podejście do zachowania tajemnicy lekarskiej. Na niemieckich zwolnieniach lekarskich nie znajdziemy informacji o konkretnym rodzaju choroby, która dotknęła pracownika, ani nawet specjalizacji lekarza, który wystawił to zwolnienie. Pracownik informuje pracodawcę tylko w wyjątkowych sytuacjach, takich jak przypadki chorób układu pokarmowego, gdy osoba pracuje w branży gastronomicznej, lub choroby zakaźne.

W praktyce oznacza to, że na niemieckich zwolnieniach lekarskich podawane są tylko informacje o problemach zdrowotnych, które mogą mieć istotny wpływ na środowisko pracy i zdrowie innych pracowników. Inne, bardziej szczegółowe dane medyczne pozostają poufne i nie są ujawniane pracodawcy. Jest to zgodne z niemieckim przepisami prawnymi i koncepcją zachowania prywatności pacjentów.

---

Czy zwolnienia lekarskie wystawione w Polsce będą uznawane przez niemieckiego pracodawcę?

Zgodnie z przepisami unijnymi, niemiecki pracodawca ma obowiązek uznać zwolnienie lekarskie wystawione przez polskiego lekarza. Analogicznie, zwolnienia lekarskie wydane w Niemczech muszą być uznawane przez polskich pracodawców. W praktyce oznacza to, że jeśli doznasz wypadku lub zachorujesz podczas pobytu na urlopie w Polsce i nie będziesz w stanie wrócić do pracy w ustalonym terminie, niemiecki pracodawca będzie zobowiązany do honorowania tego zwolnienia. Podobnie sytuacja ma miejsce, gdy wyjedziesz do Niemiec i uzyskasz zwolnienie lekarskie od tamtejszego lekarza - polski pracodawca musi je uznać.

Warto podkreślić, że unijne przepisy gwarantują wzajemne uznawanie zwolnień lekarskich między krajami członkowskimi Unii Europejskiej, co sprzyja swobodzie przemieszczania się pracowników wewnątrz UE oraz zapewnia ochronę praw pracowniczych w przypadku choroby czy urazu.

---

Najbardziej przydatne zwroty podczas wizyty u lekarza w Niemczech

Jeśli chcesz umówić się na wizytę u lekarza w Niemczech, możesz zadzwonić do przychodni lub skorzystać z internetowej rezerwacji. Niektóre przydatne zwroty, które możesz użyć podczas rozmowy telefonicznej, to:

• Guten Tag, ich möchte einen Termin vereinbaren. (Dzień dobry, chciałbym/chciałabym umówić się na wizytę.)

• Ich brauche einen Termin beim Hausarzt/Zahnarzt/Augenarzt. (Potrzebuję wizyty u lekarza rodzinnego/dentysty/okulisty.)

• Ich habe starke Schmerzen im Rücken/Zahn/Auge. (Mam silne bóle w plecach/zębie/oku.)

• Wann haben Sie einen freien Termin? (Kiedy mają państwo wolny termin?)

• Ist es möglich, heute noch zu kommen? (Czy jest możliwe, żeby przyjść jeszcze dzisiaj?)

• Ich bin privat versichert/gesetzlich versichert. (Jestem ubezpieczony/ubezpieczona prywatnie/publicznie.)

Podczas wizyty u niemieckiego lekarza możesz spodziewać się następujących pytań i odpowiedzi:

• Wie heißen Sie? (Jak się pan/pani nazywa?)

• Wie alt sind Sie? (Ile pan/pani ma lat?)

• Was fehlt Ihnen? (Co panu/pani dolega?)

• Wie lange haben Sie schon diese Beschwerden? (Jak długo ma pan/pani te dolegliwości?)

• Haben Sie Fieber/Husten/Schnupfen? (Czy ma pan/pani gorączkę/kaszel/katar?)

• Nehmen Sie irgendwelche Medikamente? (Czy bierze pan/pani jakieś leki?)

• Haben Sie Allergien? (Czy ma pan/pani alergie?)

• Ich verschreibe Ihnen ein Rezept für … (Wypiszę panu/pani receptę na …)

• Sie müssen … einnehmen/täglich/dreimal am Tag/vor dem Essen/nach dem Essen. (Musi pan/pani zażywać … /codziennie/trzy razy dziennie/przed jedzeniem/po jedzeniu.)

• Sie müssen … machen/anwenden/auftragen/zwei Wochen lang/bis zur Besserung. (Musi pan/pani robić/stosować/nakładać/przez dwa tygodnie/do poprawy.)

• Sie müssen … vermeiden/reduzieren/erhöhen/Stress/Rauchen/Alkohol/Zucker/Fett. (Musi pan/pani unikać/zmniejszać/zwiększać/stresu/palenia/alkoholu/cukru/tłuszczu.)

• Sie müssen … mehr trinken/schlafen/bewegen/sich ausruhen/sich entspannen. (Musi pan/pani więcej pić/spać/ruszać się/wypoczywać/relaksować się.)

• Gute Besserung! (Powrotu do zdrowia!)

Oto lista najbardziej popularnych chorób i przyczyn nieobecności w języku niemieckim:

• Erkältung - przeziębienie

• Grippe - grypa

• Rückenschmerzen - bóle pleców

• Depression - depresja

• Stress - stres

• Magen-Darm-Infektion - infekcja żołądkowo-jelitowa

• Bluthochdruck - nadciśnienie

• Allergie - alergia

• Neurodermitis - atopowe zapalenie skóry

• Kopfschmerzen - ból głowy

• Halsschmerzen - ból gardła

• Fieber - gorączka