Polacy w Niemczech

Niemcy są jednym z najważniejszych kierunków emigracyjnych dla Polaków. Według szacunków, w 2020 roku w Niemczech przebywało czasowo około 2,2 miliona Polaków, a ponad jedna czwarta mieszkańców Niemiec ma pochodzenie migracyjne. Polacy w Niemczech tworzą zróżnicowaną i aktywną społeczność, która ma swoją historię, kulturę i tradycje.

Historia Polonii w Niemczech

Historia polskiej polonii w Niemczech sięga XIX wieku, masowy napływ imigrantów z terenów polskich rozpoczął się w drugiej połowie tego stulecia. W latach 1870–1914 do Niemiec wyemigrowało około 3,5 miliona Polaków, głównie z zaboru pruskiego, ale także z zaboru rosyjskiego i austriackiego. Polacy osiedlali się głównie w Zagłębiu Ruhry, gdzie pracowali jako robotnicy w przemyśle górniczym i hutniczym. Tam też tworzyli swoje organizacje społeczne, kulturalne i religijne.

Polonia w okresie międzywojennym

W okresie międzywojennym liczba Polaków w Niemczech wynosiła około miliona osób. Byli to zarówno autochtoni z terenów Śląska i Prus Wschodnich, jak i emigranci zarobkowi i polityczni. W 1923 roku powstał Związek Polaków w Niemczech, który reprezentował interesy polskiej mniejszości narodowej. W latach 30. XX wieku Polacy byli narażeni na represje i dyskryminację ze strony nazistowskiego reżimu.

Polonia po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej granice między Polską a Niemcami uległy zmianie. Polska odzyskała część ziem zachodnich i północnych, które wcześniej należały do Niemiec. Z kolei część ludności polskiej znalazła się poza granicami Polski Ludowej. W latach 50. i 60. XX wieku nastąpiła fala emigracji zarobkowej do Niemiec Zachodnich, gdzie Polacy pracowali głównie jako robotnicy sezonowi. W latach 70. i 80. XX wieku do Niemiec przybywało także wielu uchodźców politycznych, zwłaszcza po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Tzw. emigracja solidarnościowa, wraz z późnymi przesiedleńcami z lat 80., stanowi kulturowy i społeczny trzon polskiej zbiorowości w Niemczech.

Po upadku komunizmu i przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej nastąpił kolejny wzrost migracji z Polski do Niemiec. Tym razem była to głównie emigracja ekonomiczna, motywowana poszukiwaniem lepszych warunków życia i pracy. Wśród nowych emigrantów znaleźli się nie tylko robotnicy niewykwalifikowani, ale także specjaliści z różnych dziedzin.

Powody migracji w czasach komuny

Jednym z powodów wyjazdów była niska jakość życia i brak perspektyw w Polsce. W latach 50. i 60. XX wieku Polacy pracowali głównie jako robotnicy sezonowi lub gościnni w rolnictwie, budownictwie lub przemyśle. W latach 70. i 80. XX wieku pojawili się także pracownicy umysłowi, którzy szukali lepszych warunków pracy i rozwoju zawodowego. Niektórzy z nich zostawali na stałe w Niemczech, inni wracali do Polski.

Drugim powodem wyjazdów była sytuacja polityczna i społeczna w Polsce. W latach 70. i 80. XX wieku nasiliły się protesty i ruchy opozycyjne przeciwko komunistycznemu reżimowi. W 1980 roku powstała Solidarność, pierwszy niezależny związek zawodowy w bloku wschodnim. W 1981 roku władze wprowadziły stan wojenny, który trwał do 1983 roku. W tym czasie wielu działaczy opozycyjnych zostało aresztowanych, internowanych lub zmuszonych do emigracji. Niektórzy z nich znaleźli schronienie w Niemczech, gdzie tworzyli ośrodki kultury i informacji polskiej.

Wyjazdy Polaków do Niemiec rocznie

Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego, w 2020 roku do Niemiec przyjechało 1,19 miliona osób, a z nich wyjechało 966 tysięcy osób. Oznacza to, że saldo migracji netto wyniosło około 220 tysięcy osób na korzyść Niemiec. Wśród przybywających migrantów drugie miejsce zajmowali Polacy (8,7 procent), po Rumunach (15,7 procent). Wśród wyjeżdżających migrantów Polacy zajmowali trzecie miejsce (6,5 procent), po Rumunach (10 procent) i Bułgarach (7 procent).

W porównaniu z rokiem poprzednim liczba przyjazdów migrantów do Niemiec spadła o 23,9 procent, a liczba wyjazdów migrantów z Niemiec spadła o 21,5 procent. Spadek ten był spowodowany głównie pandemią i związanymi z nią ograniczeniami podróżowania.

Zawody Polaków w Niemczech

Polacy pracujący w Niemczech zajmują się różnymi zawodami i branżami. Według danych Federalnego Urzędu Pracy z czerwca 2020 roku najwięcej Polaków pracowało w sektorze usług (ok. 40 procent), przemyśle (ok. 30 procent) i budownictwie (ok. 20 procent). Wśród zawodów najczęściej wykonywanych przez Polaków były: robotnik budowlany, kierowca ciężarowy, sprzątaczka, pracownik produkcji, opiekun medyczny, monter, elektryk, spawacz czy kucharz.

Sportowe kluby Polonijne założone przez Polaków w Niemczech

Polacy w Niemczech nie tylko pracują, ale także aktywnie uczestniczą w życiu społecznym i kulturalnym. Jednym ze sposobów integracji i rekreacji jest uprawianie sportu. W Niemczech istnieje wiele klubów sportowych założonych przez Polaków lub skupiających polskich zawodników i kibiców.

Przykładami mogą być:

• FC Polonia Berlin

• Polonia Essen

• Polonia Hamburg

• SV Polonia Monachium

Najbardziej znani sportowcy niemieccy pochodzący z Polski to:

• Lukas Podolski - niemiecki piłkarz polskiego pochodzenia, obecnie występujący na pozycji napastnika w polskim klubie Górnik Zabrze. Były reprezentant Niemiec. Mistrz Świata.

• Miroslav Klose - niemiecki piłkarz polskiego pochodzenia, były napastnik reprezentacji Niemiec. Najlepszy strzelec w historii mistrzostw świata (16 goli). Mistrz Świata.

Jaka jest przyszłość polskiej Polonii?

Przyszłość polonii w Niemczech jest trudna do przewidzenia, ponieważ zależy od wielu czynników, takich jak sytuacja polityczna, gospodarcza i społeczna w obu krajach, a także od poziomu integracji i aktywności Polaków mieszkających w Niemczech. Niektóre z możliwych scenariuszy to:

• Polonia w Niemczech będzie się kurczyć i stopniowo tracić swoją tożsamość narodową, kulturową i językową na rzecz asymilacji z niemieckim społeczeństwem. Polacy będą coraz rzadziej utrzymywać kontakty z Polską, uczestniczyć w życiu polonijnych organizacji, szkół i parafii, a także głosować w wyborach do polskiego parlamentu. Ten scenariusz może być prawdopodobny, jeśli Polska będzie się pogłębiać kryzys polityczny i gospodarczy, a stosunki między Polską a Niemcami będą się pogarszać.

• Polonia w Niemczech będzie się stabilizować i zachowywać swoją tożsamość narodową, kulturową i językową na podstawie silnych więzi rodzinnych, społecznych i religijnych. Polacy będą nadal utrzymywać kontakty z Polską, angażować się w życie polonijnych organizacji, szkół i parafii, a także głosować w wyborach do polskiego parlamentu. Ten scenariusz może być prawdopodobny, jeśli Polska będzie się rozwijać politycznie i gospodarczo, a stosunki między Polską a Niemcami będą się poprawiać.

• Polonia w Niemczech będzie się rozwijać i wzmacniać swoją tożsamość narodową, kulturową i językową na podstawie aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym Niemiec. Polacy będą nie tylko utrzymywać kontakty z Polską, ale także nawiązywać współpracę z innymi grupami etnicznymi i społecznymi w Niemczech, promować polskie dziedzictwo i wartości, a także wpływać na decyzje polityczne dotyczące interesów polonijnych. Ten scenariusz może być prawdopodobny, jeśli Polska i Niemcy będą się traktować jako partnerzy i sojusznicy w Europie i na świecie.